آموزش مداحیاخبار جامعه مداحیاصول و فنون روضه خوانیبزرگسالان
موضوعات داغ
نقد و بررسی روایت «اِسقونی شربة من الماء» از منظر دانش‌های حدیثی
نویسندگان: دکتر محمد فراهانی و محمد رضا شاهرودی
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار، گروه علوم قران و حدیث، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 استادیار، گروه معارف، دانشگاه انقلاب اسلامی، تهران، ایران (نویسندۀ مسئول)
چکیده
براساس منابع تاریخی‌روایی، یکی از سخنان به‌جای‌مانده از امام حسینR در آستانۀ شهادت ایشان در روز عاشورا، عبارت «اسقونی شربة من الماء» به‌‌منظور «درخواست آب» توسط آن حضرت از دشمنان خود است. با وجود این، برخی در صحت انتساب این سخن به امام تردید کرده و آن را موضوع خوانده‌اند؛ چه اینکه ایشان این سخن را با روحیۀ عزتمند آن بزرگوار که در عباراتی همچون «هیهات منا الذلة» تبلور یافته، در تضاد دانسته‌اند. در رفع تعارض پیش‌آمده قابل ذکر است که این سخن در قریب‌به‌اتفاق منابع معتبر فریقین، به ثبت رسیده است. ابن‌سعد در طبقات، نخستین‌بار آن را با عبارت «عطش الحسین فاستسقى»، سپس دینوری با تعبیر «و عطش الحسین فدعا بقدح من ماء» و دیگران با دیگر عبارات مشابه، در آثار خود آورده‌اند تا سرانجام معاصران فراوانی ازجمله سید نعمت‌الله جزایری در الانوار النعمانیه و شیخ عباس قمی در نفس المهموم با اتباع از سید بن طاوس آن را نقل کنند. نظر به اینکه درخواست آب در راستای انجام تکلیف و رسالت الهی بوده و عزت و ذلت در اطاعت و یا نافرمانی از دستورات خداوند است، نیز بر مبنای استوارِ شیعی «لطف بودن وجود امامR» و «وجوب حفظ نفس» ـ گرچه تا زمانی اندک و متوقف بودن این دو بر آب طلبیدن توسط امام ـ برهان مخالفان روایت بودن سخن مذکور ناتمام می‌نماید؛ از دیگر سو، این روایت با عرضه به سنتی فعلی و قولی از رسول خدا2 که مفید مضمون فوق است، تأیید می‌شود؛ چه آنکه رسول خدا2 در این روایت به‌دنبال تشنگی خود و یاران، طلب آب کرده و فرموده است: «…هَلْ مِنْ مُغِیثٍ بِالْمَاءِ…» همچنین در سنجش این روایت با دلیل عقل درمی‌یابیم که نه‌تنها هیچ تضادی بین این دو وجود ندارد، بلکه عقل مستقل به‌واسطۀ اینکه این روایت خود حاوی اتمام حجت و هدایت بدین واسطه برای دین خداست، بر آن صحه می‌گذارد؛ آن‌سان که در سیرۀ عقلا آب طلبیدن برخلاف دیگر درخواست‌ها امری آمیخته با ذلت نیست.
کلیدواژه‌ها: امام حسینR، عاشورا، کربلا، إسقونی، نقد حدیث، استسقا.
کلیدواژه‌ها: امام حسینR، عاشورا، کربلا، إسقونی، نقد حدیث، استسقا.
کلیدواژه‌ها
